Geluidoverlast en gezondheid

Ongewenst geluid heeft veel impact op gezondheid

Meer rijstroken en meer auto’s betekenen meer geluidoverlast. Langs de woonwijken komen dan ook hogere geluidsschermen, zodat volgens Rijkswaterstaat aan de minimale normen wordt voldaan. Bewoners van Lunetten kijken straks tegen 12 m. hoge geluidsschermen aan; kun je nagaan wat daar verwacht wordt aan geluidsoverlast. Bewoners van Hoograven krijgen een wal van 7 m. hoog en langs Voordorp wordt de bestaande wal opgehoogd tot ongeveer 7 à 8 m. Naast geluidschermen zal ook ZOAB asfalt (Zeer open asfaltbeton oftewel ‘stiller’ asfalt) worden aangelegd.

Nederland kent wetgeving waarin staat hoe hard het geluid van een snelweg maximaal mag zijn. Het gaat om geluid dat terecht komt op de gevel van je huis en in je huis. De minister van Infrastructuur en Waterstaat mag een toename van geluid boven dat niveau toestaan. Bijvoorbeeld wanneer de kosten om geluidsbescherming aan te brengen naar verhouding tot dat wat het oplost te hoog worden gevonden. Dit is het geval voor de woningen langs de A12 in Lunetten, Hoograven en Kanaleneiland Zuid. Voor de situatie van deze woningen zie Geluidsschermen langs de A12

Waarde van meten en berekenen
De hoeveelheid geluid wordt niet gemeten maar berekend. Het is een prognose van het verkeerslawaai gemiddeld over 24 uur per dag bij een geschatte hoeveelheid verkeer. Dat kan dus betekenen dat, op momenten, het geluid harder is dan wettelijk is toegestaan. In de wet staat ook hoe vaak dat per jaar mag voorkomen. Meten en berekenen kunnen waardevolle inzichten geven maar zijn geen absolute waarheid.

Bovendien is geluid erg afhankelijk van het weer en weersomstandigheden, zoals de windrichting en ook een nat wegdek. Uiteindelijk bepaalt jouw ervaring en niet de metingen en berekeningen jouw beoordeling van de hinder. 

Lawaai bedreigend voor gezondheid
Na luchtvervuiling is lawaai het milieuprobleem die het meest bedreigend is voor de gezondheid.
Of je geluid irritant vindt, hangt onder meer af van waar je mee bezig bent en hoeveel concentratie dat van je vraagt. Aan geluiden die anderen maken blijken we ons consequent veel meer te ergeren. Dat geldt ook voor geluiden die we associëren met iets negatiefs. Ongeveer twintig procent van bewoners in een wijk aan een snelweg woont daar vanwege het voordeel van bereikbaarheid. Maar het grote gemak van de bereikbaarheid kan de acceptatie van overmatige geluidservaring niet compenseren, zo blijkt uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen.

Stress en slaapproblemen
Blootstelling aan verkeersgeluid is niet goed. Ook als je je hebt neergelegd bij die drukke autoweg naast je huis en hem ‘niet meer hoort’,  is het geluid nog steeds schadelijk. Het uitfilteren van niet-relevante omgevingsgeluiden, ook al gebeurt dat onbewust, kost veel energie voor het brein. Mensen die in een gebied wonen met verkeersgeluid, ook als zij daaraan gewend zijn, blijken minder uitgerust te zijn. Naar schatting kampt meer dan een miljoen mensen als gevolg van geluidsoverlast met slaapproblemen. Daarmee is lawaai – na luchtvervuiling – het milieuprobleem dat het meest bedreigend is voor onze gezondheid.

De methode van het berekenen van geluidsoverlast zoals die in de wetgeving is vastgelegd kan betekenen dat, op momenten, het geluid harder is dan wettelijk is toegestaan.

 

 Geluid waar je geen of weinig controle over hebt, bezorgt de meeste stress.
 
Het geluid van de banden op het asfalt en het geraas van de wind om de auto veroorzaken bij hogere snelheden meer geluid dan het geluid van de motor.

Wat maakt dat een snelweg zoveel geluid maakt?
Het geluid van de motor? Mis. We horen twee geluiden die meer lawaai maken dan de motor. Het ene is het geluid van de wind die rond de snel rijdende auto blaast. Het andere is het geluid van de banden op het asfalt. Ook al zouden we allemaal rijden in elektrische auto’s: het geluid van de snelweg wordt er niet minder om. Tenzij de auto’s niet harder rijden dan 60 km/uur. Dan maakt de motor meestal meer geluid dan de luchtweerstand en het bandengeruis.

Dus langzamer rijden helpt tegen geluidsoverlast. Vandaar dat bijvoorbeeld in Duitsland men s’ nachts op de snelweg langzamer moet rijden dan overdag. Dit is voor de nachtrust van de mensen die binnen de invloedssfeer van de snelweg wonen. In Nederland mag je in de nacht juist harder rijden!

 

Wettelijke norm en gezondheid
Ondanks persoonlijke verschillen in ervaring van geluid is het mogelijk aan te geven bij welk niveau van het geluid gemiddeld de minste stress ontstaat. Ernstige hinder door lawaai van snelwegverkeer begint vanaf waarden van 42 dB(A), hinder vanaf 37 dB(A), enige hinder vanaf 32 dB(A).
Een gemiddelde snelweg produceert al gauw 70 dB(A) aan geluid. De geluidsnorm ligt doorgaans tussen de 50 dB en 65 dB. Er is altijd nog een verschil van gemiddeld minimaal 8 dB. De norm is al niet goed. Deze gaat niet uit van de gezondheid voor mensen, maar wat ‘haalbaar’ is.

Verkeerslawaai werkt niet mee aan tevredenheid
In het inspraaktraject over de verbreding hebben veel  bewoners luid en duidelijk aangegeven hoeveel last zij ondervinden van de snelweg en dat hun woongenot ernstig wordt aangetast. De overheid is daar niet helemaal ongevoelig voor geweest. Het resultaat hiervan is dat de minister (onder voorwaarden) 15 miljoen euro extra wil uitgeven voor aanvullende geluidsmaatregelen. Niet voor iedereen wordt de overlast daardoor echter minder.

 

De maximum snelheid omlaag
Bijvoorbeeld naar 80 km/uur. Een lagere snelheid leidt tot minder geluid. En niet te vergeten is het ook beter voor de luchtkwaliteit. Hier zit wel een addertje onder het gras. Bij lagere snelheden zullen de maatregelen om voor de omgeving de overlast te verminderen anders uitpakken dan bijvoorbeeld de nu geplande 12 meter hoge schermen in Lunetten. De schermen zullen dan wat lager worden.

Meer informatie

  1. Is dit geluid of herrie, Saskia Decorte, Psychologie Magazine, september 2012
  2. Brochure: Geluid langs snelwegen, Rijkswaterstaat
  3. Woonbeleving nabij snelwegen: Een studie naar verschillen in woonbeleving en bewonersreacties op een geplande wegaanpassing Rijksuniversiteit Groningen Faculteit Ruimtelijke wetenschappen November, 2012
  4. Gezondheidsraad: Commissie Geluid en gezondheid. Geluid en gezondheid. Den Haag: Gezondheidsraad, 1994; publicatie nummer1994/15.
  5. Wetgeving m.b.t. geluidshinder

Update september 2020

Share This