Verkiezingsprogramma's

Inhoud verkiezingsprogramma’s en hun effect op de leefomgeving

De KRU heeft de verkiezingsprogramma’s van een aantal partijen geanalyseerd. We opereren onafhankelijk en verbinden ons niet aan politieke partij; daarom geven we geen stemadvies. Maar met de informatie hieronder kun jij je oriënteren en zelf je keuze maken.

In aanvulling hierop: zeer informatief is deze samenvatting van de analyses van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Het PBL heeft op verzoek van een aantal partijen hun programma’s geanalyseerd op het gebied van mobiliteit en bereikbaarheid, landbouw en natuur en energie en klimaat (pagina 15 t/m 32). Alle maatregelen zijn afgezet tegen het huidige beleid met 2030 als uitgangspunt.

Verkiezingsprogramma’s van 10 partijen

CDA:

• Het verkiezingsprogramma wordt bijna compleet gevuld door thema’s als zorg, gezin, familie en integratie. Mobiliteit haalt net een halve pagina: “(…) extra investeringen nodig; niet alleen in de randstad maar ook in de regio. (…) Naast extra investeringen gaan wij ons komende jaren inzetten voor slimme mobiliteit. (…) Slim reizen is dus flexibel, effectief en duurzaam. Daarom moeten innovaties en nieuwe technologieën voor mobiliteit volop benut worden.”
• Dit klinkt aardig, maar redelijk nietszeggend. Uitgebreider is het document met de veelzeggende titel: ‘Lekker doorrijden / CDA Knelpuntenplan’. Dit is een curieuze mix van VVD-taal (“stop de bezuinigingen, we moeten lekker door kunnen rijden”) en maatschappelijke oplossingen (“innovatieve oplossingen, flexwerken, betrek decentrale overheden, bevorder verkeersveiligheid”). Ook hier niet echt sprake van visie, werderom een rij algemene, richtinggevende opmerkingen.
• In het tweede deel staan de concrete knelpunten genoemd per regio. Voor Utrecht staat daar: ‘Utrecht wil een proeftuin op het gebied van Smart Mobility worden. Komt er voor Beter Benutten na 2017 een vervolg? • A2/N201 bij Breukelen / Vinkeveen. • Hoe staat het met de auto bereikbaarheid van de A28 en De Uithof? • Wil de minister een versnelling geven aan de treinverbinding Limeslijn: Utrecht – Leiden’
• Er staat dus niets over de A27. Wij hebben het sterke vermoeden dat het standpunt van het CDA zal afhangen van wie hen uitnodigt om aan de onderhandelingstafel aan te schuiven.

VVD:

• Juist veel pagina’s en veel omhaal over mobiliteit en infrastructuur.
• VVD ideologie: iedereen moet overal naar toe kunnen, zonder oponthoud en op de manier die hij/zij zelf wenst. De VVD is trots op de auto als verworvenheid. Met als het kan een persoonlijk kenteken.
• Toch vind je in het programma minder platte asfaltpropaganda dan bij vorige gelegenheden. Het is meer in de trant van ‘alle asfalt benutten’ (en spitsstroken dus blijvend open). Meer geld naar infrastructuur, waarbij de grootste knelpunten voorrang hebben. Verder opvallend veel zinnen over innovatie, slim en elektrisch vervoer, in de toekomst zelfsturend en wie weet op waterstof. Voor een VVD programma behoorlijk veel aandacht voor fiets en OV.
• Allerlei alternatieven voor de verbreding van de A27 vind je terug in dit verkiezingsprogramma. Je vraagt je af of de VVD – straks zonder minister Schultz – niet ook voor slimmere oplossingen te vinden is.

D66:

• Ook hier slimme mobliteit, en duurzaam en gezond. Asfalt helpt niet: “Nu de economie aantrekt, nemen de files toe. Het medicijn van steeds maar weer meer asfalt is uitgewerkt. Dit hebben we gezien op de A4 bij Leiden, waar iedereen na forse investeringen in asfalt nog steeds elke dag vaststaat.”
• Het bestaande Infrastructuurfonds moet een mobiliteitsfonds worden: ‘D66 wil dat het huidige infrastructuurfonds met haar aparte zuilen voor spoor en wegen uitloopt en wordt opgevolgd door een mobiliteitsfonds waaruit projecten kunnen worden betaald die zich richten op de combinatie van maatregelen die nodig is om bereikbaarheid van deur tot deur te verbeteren. Op deze wijze voorkomen we te veel focus op een nieuwe weg als enige mogelijkheid om files te voorkomen. Bij de nieuwe bereikbaarheidsprojecten wordt een gebiedscoördinator aangesteld die zorgt dat burgerinitiatieven bijtijds en serieus kunnen worden meegenomen.’
• Betalen voor autogebruik i.p.v. autobezit. Vanaf 2025 alleen nog elektrische auto’s. Fietsgebruik stimuleren. Gedifferentieerd parkeertarief voor schone(re) auto’s. Meer concurrentie en innovatie op het spoor, metroachtige dienstregeling.
• ‘Vanwege ontwikkelingen in mobiliteit kritische toets noodzakelijk voor grote investeringen met een lange levensduur’
• In het verkiezingsprogramma van D66 staat het weliswaar niet concreet vermeld, maar D66 is tegen de verbreding van de A27 en licht dit toe in de analyse van het PBL op pagina 55.

GroenLinks:

• Noemt in haar verkiezingsprogramma specifiek – overigens in de paragraaf over natuur en landschap – dat zij tegen aanleg van Blankenburgtunnel, Rijnlandroute, A13/A16 of verlenging van de A15 zijn en dat de bak van Amelisweerd niet mag worden verbreed.
• Meer armslag voor gemeenten om vervuilend verkeer (ook tweetaktscooters) te weren.
• Maximumsnelheid op rondwegen 80 km/uur. In steden wordt 30 km/uur regel.
• Extra treincapaciteit, metrodienstregeling in stedelijke gebieden.
• Beprijzing op intensiteit en vervuiling: hoe drukker en hoe viezer, hoe meer je betaalt. Zo snel mogelijk alleen nog schone auto’s op de wegen.

SP:

• ‘Een bereikbaar land en betaalbaar vervoer: Hoe voorkomen we dat we allemaal tegelijk gaan rijden over hetzelfde stuk asfalt? Waarom lukt het maar niet om het openbaar vervoer een echt alternatief te laten zijn voor de auto? Hoe zorgen we ervoor dat autorijden schoner wordt, maar toch betaalbaar blijft?’
• In het verkiezingsprogramma geeft de SP aan dit vooral via OV-stimulering aan te willen pakken (veel plannen daarvoor!) en misschien via betalen voor gebruik: ‘We maken de komende periode een begin met het betalen van bezit naar het betalen voor gebruik van de auto. We kijken daarbij nauwkeurig naar alle voor- en nadelen voor alle delen van het land en elke soort van weggebruiker.’
• Echter, in de PBL-doorrekening op pagina 45 staat wat de SP concreet wil doorvoeren: “Er wordt ‘betalen naar gebruik’ ingevoerd op rijkswegen en regionale hoofdwegen via een Smart Vignet, met een gemiddeld tarief van 6 cent per kilometer voor personenauto’s en bestelauto’s, gedifferentieerd naar brandstoftype en gewicht van de auto. Het rijksdeel van de motorrijtuigenbelasting (mrb) wordt afgeschaft. Ook voor vrachtverkeer wordt prijsbeleid ingevoerd op alle rijkswegen en regionale hoofdwegen in de vorm van een Smart Vignet met een tarief van gemiddeld 20 cent per kilometer.’  Dit klinkt heel veel definitiever dan in het verkiezingsprogramma. Lees ook wat het oordeel van het PBL is over deze maatregelen (pag 45/46).
• Verder geen enkele informatie hoe de SP zich opstelt bij aanleg of verbreding van wegen.
• En een kort stukje over de fiets: ‘We maken de fiets tot een volwaardig vervoermiddel in het verkeer, onder meer door meer ruimte voor de fiets in de trein. Landelijke en regionale fietsroutes moeten van goede kwaliteit zijn.’
• Met betrekking tot luchtkwaliteit: ‘De normen voor de luchtkwaliteit, zoals (…) de hoeveelheid en samenstelling van (ultra-)fijnstof en fijnstof van bio-industrie, stikstofoxiden en roet, worden aangescherpt tot het niveau dat is vastgelegd door de WHO (VN- Wereldgezondheidsorganisatie). Gemeenten hebben een belangrijke de taak bij de handhaving en geven inwoners inzicht in de controle.’

50+

• In het programma staat dat de zelfrijdende auto spoedig realiteit moet zijn. ‘Alle besluiten moeten op deze ontwikkeling inspelen’. Vervoer ‘zo onafhankelijk mogelijk van fossiele brandstoffen’.
• Het programma kent begrijpelijkerwijs nogal wat punten die speciaal voor ouderen van belang zijn, speciaal in het OV: voordeliger tarief voor AOWers, elke trein voldoende toiletten, campagne voor opstaan voor ouderen etc. En: “de overheid zorgt voor kostenreductie voor de reiziger”. Hoe?
• Ook 50+ wil dat de marktwerking in het OV wordt teruggedraaid.

ChristenUnie

• ‘De ChristenUnie wil de milieubelasting door het verkeer verkleinen en gericht investeren in de sterke punten van verschillende vormen van vervoer. Het verkeer wordt slimmer, schoner en zuiniger.’
• Slimme beprijzing door congestie- of cordonheffing rond de grote steden.
• CU wil een landelijke groei van het fietsverkeer van 25% in 2025. OV chipkaart wordt bredere mobiliteitskaart. De capaciteit van het spoor wordt uitgebreid door inhaalsporen of spoorverdubbelingen, extra perrons of ongelijkvloerse kruidingen.

Partij van de Arbeid

• Wat opvalt is de sterke koppeling in het programma van mobiliteit aan ruimtelijke opgaven. Al meteen in hoofdstuk over ‘Sterke steden, sterke regio’s’ wordt gesproken over een 24-uurs OV netwerk voor de Randstad. Ook in het ruimtelijke hoofdstuk: ‘Zelfrijdende auto’s, slimme online apps voor parkeren en vervoer voorkomen dat steden verder dichtslibben. We stimuleren met fiscale maatregelen volledig elektrische scooters, auto’s en vrachtvervoer en we zetten meer laadpalen neer.’
• De cruciale zinsnede in de eigenlijke paragraaf over vervoer en mobiliteit: Wij zijn terughoudend met de aanleg van nieuwe autoverbindingen. Alleen de echt noodzakelijke nieuwe verbindingen leggen we aan. Alle bestaande plannen voor wegen beoordelen we opnieuw op hun nut en noodzaak. Dit geldt o.a. voor de voorgenomen verbreding van de A27 bij Amelisweerd’. Om te vervolgen met: “We leggen de focus op het beter en slimmer benutten van bestaande snelwegen. We investeren meer in de technologie voor zelfrijdende auto’s, en in de zogenoemde multimodale transportsystemen.”
• Daarnaast blijkt uit de milieuparagraaf dat de PvdA bij infrastructuurprojecten vanaf de start natuur en gezondheid wil mee te nemen. ‘Wij willen dat gezondheid een integraal onderdeel wordt van de milieueffectrapportage.’En  dat milieuzones door gemeenten voor elk type vervoer kunnen worden ingesteld.

Partij voor de Dieren

• Dit programma heeft natuurbehoud en klimaat beleid als leidraad.
• “Meer asfalt lost de fileproblematiek niet op, maar zorgt voor een toename van autogebruik en daarmee voor een verdere stijging van de uitstoot van broeikasgassen en fijnstof. Daarom geen nieuwe wegen en geen verbreding van bestaande wegen, anders dan om milieuvervuilende knelpunten op te heffen of de verkeersveiligheid te bevorderen. Dat betekent ook dat de verbreding van de A27, de Rijnlandroute, Ringweg Groningen, de Rotterdamse Baan en de Blankenburgtunnel niet doorgaan.” Dat is misschien wel de meest relevante passage.
• De PvdD wil autogebruik terugdringen, en innovatie en investeringen in “gemeenschappelijke infrastructuur” onder meer betalen uit de opbrengst van beprijzing. De maximumsnelheid gaat terug naar 120 km/uur en 80 km/uur op ringwegen.

SGP

• Een partij die zich weinig druk maakt over wat de landbouw uitstoot, maar die in haar programma het volgende over verkeer zegt: “Schadelijk blijft wat er uit de uitlaat van auto’s, brommers en andere voertuigen komt. Mooie praatjes kunnen niet verhullen dat de uitstoot van roet en andere giftige stoffen nog steeds te hoog is. Het is daarom zaak te blijven investeren in schone mobiliteit en doorstroming van het verkeer, maar dan wel zódanig, dat dit leidt tot meer veiligheid, schonere lucht, lager brandstofverbruik en minder overlast.”
• Daarnaast is het opvallend dat de SGP wat investeringen in infrastructuur betreft vooral ook de ‘bible belt’ wil bedienen. “Nederland is groter dan de Randstad. Met andere woorden: geld is evenzeer nodig in Noord-Nederland en provincies als Zeeland, Gelderland en Overijssel.” Concreet wordt dan onder meer genoemd een treinstation voor Staphorst, verdubbeling van de spoorverbinding tussen Amersfoort en Ede (langs Barneveld!), verbetering van de verkeersveiligheid op de A15 in de Betuwe en N-wegen in Zeeland en Overijssel.
• De SGP is niet tegen 130 km/uur op rustige trajecten en in de nacht. ‘Anders is dat overdag, met name in de Randstad en op drukke trajecten. Daar moeten op z’n minst de matrixborden vaker oplichten: snel waar het kan, langzamer waar het moet.’
• ‘Een van de manieren om de filedruk te beperken en autogebruik te ontmoedigen is een goed werkend en betaalbaar systeem waarbij de veel-rijder meer betaalt dan de minder-rijder. Zo’n systeem moet zorgvuldig opgebouwd worden, te beginnen met proefprojecten met een beperkte groep (vracht)autorijders.’
• Echt SGP: ‘In verschillende Europese landen rijdt er geen vrachtverkeer op zondag. Dat willen we in Nederland ook!’
• En wat betreft de fiets: ‘Het Rijk moet, samen met andere overheden, werk maken van meer fietspaden, regionale snelfietsroutes. Er moeten meer faciliteiten komen voor het opladen en gebruik van elektrische fietsen Waar dat maar enigszins mogelijk is moeten fiets- en autoverkeer worden ontvlecht.’

Stemming huidige Tweede Kamer

Hieronder de uitslag van de stemming op 8 december 2016 over de motie van GL/D66/CU tot uitstel van het Tracébesluit Planstudie Ring Utrecht:

.