Behandeling beroep bij de Raad van State - dagelijkse update

Behandeling beroep bij de Raad van State

Wij zijn aanwezig tijdens de zittingsdagen en zullen updates plaatsen op onze Facebookpagina en bij dit bericht.

Eerste zittingsdag, 19 november

De Staatsraden waren vandaag, 19 november, behoorlijk kritisch over het niet meenemen van alternatieven binnen de bak. Het Tracébesluit (TB) kent twee hoofddoelstellingen:
bereikbaarheid verbeteren en de leefkwaliteit minimaal niet verslechteren.
De landsadvocaat meldde dat het gekozen hoge vervoersscenario voor 2040 nu niet realistisch is. Is de leefbaarheidsdoelstelling ondergeschikt geacht aan de bereikbaarheidsdoelstelling?

Alle eerdere alternatieven zijn bekeken waaronder de 2X6 alternatieven van de gemeente (2013) en het Vlaamse ingenieursbureau SUUNTA. Michiel Verheyde van SUUNTA was aanwezig om namens de Kerngroep Ring Utrecht aan te geven waarom hun variant voldoet en minstens even veilig is als het Tracébesluit.  En waarom je het betreffende deel van de Ring Utrecht als stadssnelweg kunt zien met een max. snelheid van 80 km/uur.

Onze vertegenwoordigers wezen erop dat SUUNTA en ARU maatregelen bevatten voor het stimuleren van fietsen en openbaar vervoer, en dat onze tijd zulke oplossingen vereist. En uiteraard werden de gevolgen voor de omgeving genoemd: het TB zal grote schade en overlast veroorzaken aan de onvervangbare natuur van Amelisweerd en in de woonwijken nabij de snelweg, zoals Lunetten, Science Park, Voordorp, Rijnsweerd en Overvecht.

De drie varianten Witteveen en Bos, SUUNTA 1 en SUUNTA 2 worden in deze procedure meegenomen. Het Alternatief Ring Utrecht (ARU) is van na het Tracébesluit, maar speelt wel een rol in de overweging. Het ARU zal 25 november onderwerp zijn van gesprek in de Tweede Kamer tijdens het MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport) overleg.

Tweede zittingsdag, 20 november

Tijdens de zitting vandaag kwamen onder andere het volgende aan de orde:

Hoofddossier in de ochtend was Natura 2000 (N2000).
Verbreding van de Ring volgens het Tracébesluit (TB) leidt tot verhoogde depositie van NOx op diverse N2000-arealen op onder meer de Veluwe, waaronder oude eikenbossen. Reden waarom het eerdere TB 2016 in juli 2019 werd vernietigd door de Raad van State.

Namens de KRU schetste ecoloog Arnold van den Burg de dramatische achteruitgang van deze gebieden. Het Rijk heeft als remedie 8 boerderijen opgekocht om daarmee stikstofruimte te scheppen voor de verbreding en stelde dat dit mag omdat de verdere depositie de komende jaren zou dalen.

Onze juristen Bondine Kloostra en Ewald Korevaar stelden dat de Europese habitatrichtlijn aangeeft dat de depositie ver boven de zogeheten Kritische DepositieWaarde (KDW) ligt en dat de minister nergens aangeeft wanneer deze kan worden gehaald.
De landsadvocaat erkende dat, maar stelde dit niet erg is omdat het beheerplan voor het betreffende gebied deze eis niet zou stellen. Een wonderlijk argument, want wat is dan het nut van KDW’s?
De minister geeft dus geen garantie dat de in de Europese Habitatrichtlijn vereiste instandhouding van het natuurgebied kan worden gegarandeerd.

De minister mag dat overigens als aan de ADC-toets wordt voldaan: er is geen Alternatief, er is wel een Dwingende Noodzaak en de Compensatie is afdoende.
Onze juristen brachten naar voren dat er wel alternatieven zijn met in elk geval minder depositie, dat er geen dwingende noodzaak is tot een verbreding zoals in het TB voorgesteld en dat de compensatie op de Veluwe volstrekt ontoereikend is.

En zo kwam de discussie van gisteren opnieuw ter sprake: kun je van een dwingende noodzaak spreken als er volwaardige alternatieven ‘binnen de bak’ zijn?

In dit kader is vermeld dat het wijzigings-TB van 2022 geen rekening houdt met het ARU (Alternatief Ring Utrecht), hoewel de toenmalige coalitiepartijen in het regeerakkoord (december 2021) hebben afgesproken dat de regio om een volwaardig alternatief wordt gevraagd.

’s Middags kwam dan eindelijk Amelisweerd zelf aan de orde en de bescherming en waarde van Amelisweerd als deel van het Natuurnetwerk Nederland (NNN). Volgens de regels van de Provinciale Ruimtelijke Verordening feitelijk onvervangbaar wegens de status van oude boskern, maar vanwege de Tracéwet vindt de minister dat hij daar geen rekening mee hoeft te houden.

Ook hier bestaat een discussie over compensatie, die zeker waar het tot natuurgebied benoemen van een bunkerperceel bij Rhijnauwen zeker onvoldoende is.

Daarnaast ontstond er een levendige discussie over de begrenzing van het TB. Het Rijk stelt dat het TB is begrensd tot 15 meter extra aan weerszijden van de bak. De KRU stelt dat niet alleen de effecten, maar ook de ingreep zelf voorbij die grens strekt. Als gevolg van de schermwandmethode, maar mogelijk ook als gevolg van het aanlanden van het ‘dak op de bak’, waarvan de effecten sowieso niet zijn meegenomen in het TB.

Het algemeen terugkerende thema: het Tracébesluit heeft een dubbele doelstelling: verbeteren van bereikbaarheid en mobiliteit en tegelijk de leefkwaliteit niet verslechteren en liefst verbeteren. In het voorliggende TB zijn die twee hoofddoelstellingen niet te verenigen.

Derde zittingsdag, 21 november

De derde dag van de zitting stond in het teken van de risico’s van de gekozen bouwmethode. Aan weerszijden van de A27 wordt een tot 70 meter diepe schermwand in de bodem gefreesd die het grondwater moet tegenhouden in de bouwfase. Als antwoord op de fluctuaties die bij perioden van droogte of juist hevige neerslag zullen gaan optreden als gevolg van de kerende werking van de schermwand wordt gekozen voor het principe ‘hand aan de kraan’. De vraag is of dat afdoende is.

Cor van Angelen vanuit de KRU wees op de serieuze risico’s als er ook maar iets misgaat in het bouwproces. Zo kan de aanleg vele maanden stilliggen met nog grotere overlast in de uitvoeringsfase.

Ecoloog Emma van den Dool benadrukte op de grote kwetsbaarheid van het ecosysteem van Amelisweerd. De vele grote beuken wortelen heel ondiep in de kleigrond, die bovendien heel slecht doorlatend is. Verstoringen in de grondwaterstand kunnen grote gevolgen hebben.

Tot slot herinnerde voorzitter Jos Kloppenborg van de Kerngroep en de Vrienden van Amelisweerd aan de uitspraak van de Raad van State over het bestemmingsplan Maarschalkerweerd in 1980 waarin de weg werd vastgelegd. Rijkswaterstaat hield tot het laatst toe vast aan de folieconstructie in het bos van Amelisweerd waarvoor een kapbreedte van 150 nodig zou zijn.

De Raad van State besliste op 24 december 1980 dat de kapbreedte zo beperkt mogelijk zou moeten zijn vanwege de “nationale en zelfs internationale waarde” van Amelisweerd als rivierklei bos en dat daarom voor de betonnen bak van 56 meter breedte moest worden gekozen. Wat toen werd gewonnen dreigt nu weer te worden verloren, terwijl alternatieven die Amelisweerd sparen gereed liggen.

Uitspraak van de Raad van State volgt in het eerste of tweede kwartaal van 2025.

_{Beeld: zitting Raad van State 19 november. Foto: Rob Huibers.}